Twee duivels op je schouder

Steven, een 29-jarige projectmanager, heeft alles mee. Hij heeft een toffe baan, een leuke vriendin, is sportief, heeft een fijn huis en een leuke groep vrienden. Eigenlijk is alles in zijn leven precies zoals hij wil. Het enige waar hij last van heeft, zijn de twee duivels op zijn schouders. De ene duivel is de perfectionist. Die is erop gericht is om altijd een 10 te scoren en het hoogst haalbare na te streven. De andere duivel is de innerlijke criticus. Deze stem is nooit tevreden met Steven en heeft continu commentaar op wat hij doet. Deze twee duivels vertellen dat de lat altijd hoger kan, dat Steven nog beter zijn best moet doen en dat hij behoorlijk middelmatig is.

Je eigen slavendrijver
Die twee duivels zijn voor Steven een groot probleem want hij kan eigenlijk nooit ergens van genieten. Iedere mijlpaal die hij haalt staat al in de schaduw van de volgende die nog gehaald moet worden. Bovendien is er altijd wel iets te ontdekken dat beter had gekund. Zelfs wanneer Steven op een vrijdagavond met chips en een biertje op de bank zit, denkt hij er over na hoe hij chillen nog beter zou kunnen doen. Als hij zichzelf überhaupt toestaat om op de bank te zitten want hij heeft altijd het gevoel dat hij iets nuttigs moet doen. Het gevolg is dat Steven op zijn tenen loopt, nooit tevreden is met zichzelf en eigenlijk steeds zit te wachten tot er iets mislukt. Hij is zijn eigen slavendrijver geworden.

Het thema van de week
Steven was deze week niet de enige in mijn coachkamer die last had van zijn twee duivels. Ik sprak ook met Anouk, Yasmin en Michiel over het effect van hun afmattende perfectionisme en de oneindige zelfkritiek. Hoe de twee duivels op je schouder zich uiten is voor ieder anders. Yasmin, bijvoorbeeld, is een ongelofelijke controlefreak die alles minstens drie keer checkt omdat ze geen fouten durft te maken. Michiel buffelt iedere avond tot laat door om maar meer en meer werk te verzetten. Hij zegt immers overal ja tegen dus hij heeft bergen werk liggen. Anouk, tot slot, twijfelt aan alles wat ze doet. Ze maakt geen keuzes uit angst dat het de verkeerde keuze is. Alle vier vinden het moeilijk om trots op te zijn op hun eigen prestaties en allemaal ervaren ze heel veel druk.

Perfectionisme is een generatieprobleem
Deze vier mensen zijn hoogopgeleid, rond de dertig en hun verhaal is een illustratie van een maatschappelijk probleem. Uit meerdere onderzoeken blijkt dat millennials (geboren zijn tussen 1980 en 2000) aanzienlijk hoger scoren als het gaat om perfectionisme. Deze groep ervaart veel druk omdat ze bang zijn fouten te maken en ze willen het vooral heel goed doen. Maar liefst 76% van de millennials zegt last te hebben van veel stress en dat is meer dan de helft van oudere generaties. Waarschijnlijk zijn bij veel young professionals de innerlijke criticus en perfectionist stevig vertegenwoordigd.

Verschillende delen in jezelf met elk een eigen functie
De begrippen innerlijke criticus en perfectionist komen uit de methode Voice Dialogue. Deze werkwijze gaat ervan uit dat je persoonlijkheid bestaat uit verschillende delen; subpersonen genaamd. Stel jezelf voor als een bus die door het leven rijdt. In de bus bevinden zich passagiers die met jou meerijden en jijzelf bent bestuurder. Al die passagiers zijn delen van jouw persoonlijkheid en hebben een eigen stem en een eigen functie. De interne criticus is het deel dat je waarschuwt voor mislukkingen. De perfectionist spoort je aan om het nog beter te doen. Hierdoor stap je niet in zeven sloten tegelijk en bereik je de doelen die je belangrijk vindt. Maar soms is dit tweetal zo krachtig geworden dat ze als het ware het stuur hebben overgenomen. Ondertussen ben je gaan geloven dat het niet anders kan. Maar deze uit de kluiten gewassen krachtpatsers op je schouder blijven delen van jezelf en geen van hen ben ‘jij’ helemaal.

Oefenen in acceptatie, mildheid en compassie voor jezelf
Het goeie nieuws is dat je de twee duivelse stemmen kunt temmen. Dat begint door deze delen niet je bus uit te gooien maar ze te erkennen. Dat klinkt misschien gek, maar wanneer deze delen er niet mogen zijn van jezelf wordt hun werking alleen maar grilliger. Acceptatie is het sleutelwoord. Dus bedank op een of andere manier jouw slavendrijvers voor hun harde werk en zie waar het je tot nu toe gebracht heeft. Maar vertel ze er ook bij dat het nu tijd is om te experimenteren met mildheid en zelfcompassie. Probeer te ontdekken welke delen ook in jouw bus zitten die een ander geluid laten horen. Misschien is er wel een milde stem die zegt dat het zo goed genoeg is. Of is er een ‘laat maar waaien’ stem die je uitnodigt om een rondje in het park te wandelen. Zoek bewust naar manieren om zachter voor jezelf te zijn. Wordt niet boos wanneer dit niet meteen lukt. Dan doe je in feite meer van hetzelfde; namelijk streng zijn voor jezelf. Probeer een beetje om jezelf te lachen en verwonder je over je eigenaardigheden. Oefen met tevredenheid en geef jezelf iedere dag een compliment. En vier de dingen die je bereikt hebt, de grote én de kleine mijlpalen. Je bent het meer dan waard.

Wil jij support bij het herkennen en omgaan met je criticus en/of je perfectionist? Neem dan contact met me op: Rebekka@bureaunieuwemaan.nl

Note: Eventuele herkenning van namen of personen is puur toeval: de namen in dit blog zijn fictief en de bescrijving van personages zijn een creatieve samenstelling van verschillende ervaringen.

Bronnen: Voice Dialogue

• Boek: De innerlijke criticus ontmaskerd, van Hal en Sidra Stone
• Boek: Thuiskomen in jezelf – Hal en Sidra Stone Ph.D.
• Boek: Ik en mijn Ikken – Karin Brugman, Judith Budde en Berry Collewijn

Onderzoeken naar Perfectionisme en Millennials

• Rise in Perfectionism Among Young People van Thomas Curran van de University of Bath en Andrew Hill van de York St. John University
• Eenvandaag; onderzoek Stress onder Millennials