Op welke rivier vaar jij?

‘In ieder mens stroomt een rivier van vertrouwen en een rivier van angst’ zei de docent van mijn coachopleiding. ‘Welke rivier stroomt er in jou het hardst?’ ‘Help!’ dacht ik toen, ‘Dat heb ik weer! Ik zit al mijn hele leven al op de verkeerde rivier. Dit komt natuurlijk nooit meer goed.’ Bij die realisatie kneep mijn keel dicht, brak het zweet me uit en voelde ik me heel machteloos.

Ik ben mijn hele leven bang voor van alles en nog wat; bang om fouten te maken, bang om wat anderen van mij vinden en bang om de verkeerde keuze te maken. Het meest ben ik bang voor verlies van mijn loved ones en daarover bedenk ik bij het minste of geringste allerlei rampscenario’s. Auto-ongelukken of gewelddadige overvallen schieten al door mijn hoofd wanneer één van mijn kinderen een kwartier later dan normaal uit school komt. Ik zie dan voor me hoe we naar het ziekenhuis racen en met betraande ogen aan het bed zitten of hoe de politie aanbelt om het onheilsbericht te brengen. Over die rampgedachten voel ik me dan ook nog eens schuldig omdat ik bezorgd ben dat het een selffulfilling prophecy wordt. Als je het maar vaak genoeg denkt wordt het immers vanzelf waar.  Zo zit ik vast in mijn eigen angstweb.

Verschillende soorten angst

Natuurlijk; angst kan ook een goede raadgever zijn. Het heeft de functie om je te waarschuwen en zorgt ervoor je alert en waakzaam bent. Wanneer je een hond wil aaien en deze gromt, trek je je hand terug. Dit is een automatische reactie op een hele basale angst; ook wel biologische angst genoemd. Deze angst zet het vechten of vluchten principe aan. Dat kan je leven redden. Biologische angst is nuttig en functioneel, maar slechts 5% van al onze angsten is biologisch.

De rest, 95% dus, is psychologische angst. Dit is angst waarbij het niet gaat om leven of dood, al kan dat wel zo voelen. Deze angst wordt gecreëerd door gedachten, overtuigingen en patronen. Psychologische angst is FEAR; False Evidence Appearing Real. Alles lijkt erop te wijzen dat er iets vreselijks gaat gebeuren, maar de angstige gedachten zijn niet op feiten berust. Je lichaam herkent echter niet het verschil tussen functionele en niet-functionele angst en kan op beide even heftig reageren: zweethanden, hartkloppingen, knikkende knieën, noem maar op. Door dit intense gevoel lijkt, ook bij irriele angst, het heel gegrond om zo bang te zijn.

Angst is een magneet en trekt andere angst aan. Zo was ik bijvoorbeeld bang voor de afwijzing van anderen en daardoor was ik bang om fouten te maken en daardoor was ik bang wanneer ik met nieuwe mensen ging samenwerken. Voor je het weet kom je in een draaikolk van angsten terecht. Dat geldt niet alleen de angsten in jezelf, maar de angsten van anderen wakkeren onbewust je eigen angsten aan. Daar hebben in deze tijd van de coronapandemie veel mensen last van. Er ontstaat een collectieve oceaan van vrees.

Van angst naar vertrouwen

Nou, daar zat ik dan met al mijn angstige gedachten en mijn ingebeelde rampen. Ik wilde dat echt veranderen, want de angst weerhield me ervan om spontane dingen te doen, het koste me energie en bovendien voelt het heel naar wanneer je bang bent. De belangrijkste reden, echter, om hierin te veranderen was dat ik dit niet wilde overdragen op mijn kinderen. Alleen hoe moest ik dat nu doen? Angst laat zich niet zomaar wegstoppen. Hoe verder en steviger je het wegstopt, hoe harder het immers weer op popt.

Ik heb twee routes bewandeld. Allereerst heb ik, samen met een coach, mijn angsten onderzocht. In welke situaties had ik angstige gedachten? En wat lag daar nu precies aan ten grondslag? Wat was de grote aanjager van mijn angsten? In dit zelfonderzoek moet je bereid zijn om het monster recht in de ogen te kijken. Ik kwam erachter dat mijn angsten zijn ontstaan bij bepaalde gebeurtenissen uit mijn kindertijd. Het verdriet was allang voorbij maar de angst was gebleven. Door dat inzicht kon ik mijn angst beter loslaten. Het belangrijkste hierin was dat ik kon accepteren ik nou eenmaal die gedachten en gevoelens had, dat ik soms een bangig mens ben. En gek genoeg werd, door dat te accepteren, mijn angst minder.

Ten tweede heb ik gewerkt aan het verstevigen van mijn rivier van vertrouwen. Iedere avond als ik ging slapen stelde ik me voor dat er vanuit mijn hart een rivier van vertrouwen stroomde en dat die uitgroeide tot een grote, brede rivier. Ook heb ik allerlei rituelen bedacht voor mezelf; bijvoorbeeld door een tijd lang iedere dag een kaars aan te steken voor meer vertrouwen en daarbij een affirmatie (een helpende overtuiging) uit te spreken. Door al die symbolische handelingen gaf ik uiting aan mijn innerlijke proces en kon ik me steeds meer identificeren met een andere kant van mezelf die er ook is. De kant in mij die vol vertrouwen leeft. Ik werd me steeds meer bewust dat ik zelf kon kiezen op welke rivier ik vaar.

Natuurlijk zijn er nog steeds momenten waarop de angstgedachten opspelen. Leven zonder angst bestaat niet. Maar voor mijn gevoel stroomt de rivier van vertrouwen nu een heel stuk krachtiger dan een aantal jaar geleden en daardoor ziet het leven er echt anders uit. Het is een leven met meer ruimte voor spelen en experimenteren, meer lucht en meer vrolijkheid.  

Op welke rivier vaar jij? Ik ben benieuwd!