Het is de laatste maand van 2020 en we kunnen wel stellen dat het een raar, ingrijpend en bizar jaar is geweest. Alles is anders dan daarvoor. Er is niemand die niet op een of andere manier geraakt is door de corona crisis van de afgelopen maanden. Voor sommige mensen zijn de gevolgen voornamelijk irritant. Maar voor velen is dit jaar life changing en niet altijd op een positieve manier.

Het leven wordt voorwaarts geleefd en achterwaarts begrepen, volgens Søren Kierkengaard, een Deense filosoof uit 1813. Het is mijn favoriete quote omdat het zoveel zegt over hoe het werkt in de mens. Als je er midden in zit, is een crisis een afschuwelijke ervaring van totale chaos. Pas achteraf, wanneer het stof is gedaald, kun je zien dat er ook sprake is geweest van groei, dat er ook iets nieuws is ontstaan. Dat er iets in jou is getransformeerd.

Transformatie is een onomkeerbare (persoonlijke) verandering die altijd gepaard gaat met crisis. Je kunt sterker, wijzer of evenwichtiger uit een periode van chaos, verdriet en boosheid komen. Je hebt oude patronen losgelaten en nieuwe gewoonten omarmd. Bij een gewone verandering kan je op een gegeven moment weer terugvallen in het oude. Transformatie, daarentegen, is onomkeerbaar; de vlinder kan niet meer een rups worden. Iedere crisis biedt de kans om persoonlijk te transformeren en andersom is er geen transformatieproces zonder crisis. Een diepe transformatieve groei is daarom ook altijd zo intens en heftig.

Er is geen juist stappenplan hoe te handelen in een crisis. Een van de belangrijkste kenmerken is dat je jezelf verhoudt tegenover de nieuwe situatie. Een persoonlijk, grillig en chaotisch proces waarin je zoekt naar bakens en houvast. Er zijn allerlei emoties waar je ‘doorheen gaat’ en die je moet verwerken. Het woord verwerken zou kunnen suggereren dat je een soort stappenplan is dat je doorloopt. Je begint bij A en via B op naar C enzovoort. Tot je aan bent gekomen bij een nieuw leven waarin alles koek en ei is. Maar dat is niet hoe het gaat. Je wordt continu heen en weer geslingerd en het slokt al je aandacht en energie op. Er kan even niks extra’s bij.

Dus dat crisis een kans voor persoonlijke groei is, besef je vaak pas achteraf. Wanneer je er nog middenin zit dan het vooral zaak om je hoofd boven water houden en te dealen met alles wat er op je afkomt. Ik weet dat ik me op glad ijs bevind als ik je vraag wat jouw persoonlijke groei is en waar jij dankbaar voor bent dit jaar. Misschien zit jij als ZZP-er midden in een financiële puinhoop en ben je nergens dankbaar voor. Of ben je zelfs dierbaren verloren aan corona en is dankbaarheid wel het laatste waar je aan wil denken.

Toch kan dankbaarheid je helpen, juist in onzekere tijden. Uit verschillende psychologische onderzoeken blijkt dat dankbaarheid je geluksgevoel en zowel je fysieke als mentale gezondheid bevordert. Mensen die oefenen met dankbaarheid worden kalmer, piekeren minder en verkleinen de kans op somberte en depressieve gevoelens. Dankbaar zijn geeft verlichting, zelfs tijdens een persoonlijke crisis. En het mooie van dankbaarheid is dat hoe meer je erop focust hoe meer je ontdekt om dankbaar voor te zijn.

Ik ken het gevoel van wegzakken in doffe ellende. Dan is mijn dankbaarheid voor wat ik heb ver te zoeken. Ik had elf jaar onder de vleugels van een franchise constructie gewerkt. Twee weken nadat ik had besloten het tijd was om helemaal zelfstandig ondernemer te zijn, brak de pleuris uit. Daar zat ik met mijn nieuwe bedrijfsnaam, een eigen kantoor, maar zonder opdrachten. Die waren gecanceld of uitgesteld. Ik heb echt wakker gelegen van hoe het nu verder moest. Alle zekerheden waren verdampt. In het kader van practice what you preach heb ik mezelf dit jaar meerdere malen bij de lurven moeten grijpen om te kijken naar wat er wel is.

Deze ongewenste ‘sabbatical’ gaf mij wel de ruimte om dingen te doen waar ik anders nooit tijd voor maak; achterstallige kennis inhalen, mezelf als ondernemer opnieuw uitvinden en kiezen voor datgene waar ik echt blij van word. Ik ben nieuwe samenwerkingen aangegaan, heb nieuwe projecten opgestart en heb heel veel geëxperimenteerd met allerlei communicatie- en marketingtechnieken. Groeien is niet makkelijk, want je moet uit je comfortzone. Dat heb ik wel gemerkt. Dus nu kijk ik, ouder en wijzer en enkele illusies armer vol vertrouwen en met heel veel zin uit naar het nieuwe jaar waarin ik mijn eigen transformatieproces nog verder ga ontdekken.